Sempatik Sinir Sistemi ve Terleme Sempatik sinir sistemi, otonom sinir sisteminin irade dışı çalışan bir bölümüdür. Sinir sisteminin bir kısmı olan omurilikten çıkan sinirlerin bazıları sempatik sisteme aittir. Bu sinirler, vücutta ani hareketleri hazırlayan organları uyarmakla görevlidirler. Aynı zamanda, yapılması gerekli olmayan fonksiyonlara giden kan akışını en aza indirir. Beyin ve kan damarları arasındaki kan dolaşımını sempatik sinir sistemi sağlar. Sempatik sinir sistemi, dokulara giden kan oranlarını ayarlar, tansiyonu dengede tutar ve kan damarlarını daraltarak, damarların duvarlarının sertleşmesini sağlayarak kan dolaşımının rahat bir şekilde damarlarda akışını sağlar. Sempatik sinir sistemi olmasa, kalbin pompaladığı kan, kendinden geçmiş yumuşak damarlarda dolaşamaz ve kan akışı sağlıklı olmazdı. Sempatik sistem, organlara giden kanı düzenlerken, kan basıncını da ayarlar. Sistem, kan basıncını beş ila on saniye içinde iki katına yükseltebileceği gibi, sistem devre dışı kaldığında, on ila kırk saniye içinde kan basıncı düşer ve tansiyon yarıya iner. Bu nedenle sempatik sinir sistemi yaşamsal öneme sahiptir. Sempatik Sinir Sistemi İşleyişi Kalp krizi, kalp yetmezliği gibi durumlarda, insanların kan basıncı aniden düşer. Bu sebepten beyin ve diğer organlara giden kan akımı yavaşlayacağından, organların ihtiyacı olan gıda ve oksijen oranı da azalır. Beyin, oksijen ihtiyacı en fazla olan bölgedir. Bu nedenle beynin bu tür olaylarda oksijensiz kalmaması gerekir. Yaşamın devam etmesi için, diğer organlardan daha fazla kanın beyne pompalanması gereklidir. Bu tür durumlarda vazomotor merkezi uyarılır. Bu uyarıyı alan merkez, sempatik sinirleri devreye sokar ve parasempatik sinirleri harekete geçirir. Sempatik sinirler, kan basıncını 1-2 saniyede yükselterek kanın çoğunun beyne gitmesi için, kalbin daha fazla kan pompalamasına yardımcı olur. Kan basıncının yükselmesi, başta beyin olmak üzere tüm bölgelere yeteri kadar kan ulaşması anlamına gelir. Terleme Mekanizması Terleme, vücudun korunma mekanizmalarından birisidir. Salgılanan sıvı, buharlaşma yoluyla vücutta ısıyı düşürür ve vücut ısısını dengede tutmaya yardımcı olur. Beyin içerisindeki vücut ısısı düzenleme merkezi komutuyla, vücut ter atarak kan dolaşımının rahatlamasını sağlar ve vücut ısısını ayarlar. El ve ayak terlemeleri, duygusal uyarılardan daha çok etkilenir. Ancak, koltuk altı ter bezleri hem duygusal hem de beyinden gelen emirle harekete geçer. Beyinden gelen bu emir, göğüs boşluğunda omurganın her iki yanında bulunan sempatik sinir sistemini harekete geçirerek terlemeyi sağlar ve vücut ısısı normal değerlere iner. Terlemeyi, bulunduğunuz ortam, aşırı heyecan ve psikolojik durum etkileyebilir. Sempatik sinir sisteminin gereğinden fazla aktivasyonu ile aşırı terleme, insanı strese sokarak, yaşam kalitesini etkileyebilir. Sempatik sinir sistemi, vücutta bulunan ter bezlerinin kontrolü altındadır ve vücudun ihtiyaç duyduğu terlemeyi sağlamaktadır. Ekstra Bilgiler Sempatik sinir sistemi, yalnızca terleme ve kan basıncı düzenleme fonksiyonlarıyla sınırlı değildir. Aynı zamanda:
da katkıda bulunur. Bu sistem, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisini yönetir ve bu sayede tehlikeli durumlarda hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verilmesini sağlar. Sempatik sinir sisteminin işlevselliği, genel sağlık ve yaşam kalitesi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, bu sistemin işleyişindeki bozukluklar, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, sempatik sinir sisteminin aşırı aktivitesi, hipertansiyon ve kronik stres gibi durumlara neden olabilir. Bu tür sağlık sorunlarının önlenmesi ve yönetilmesi, sempatik sinir sisteminin dengeli bir şekilde çalışmasını sağlamaktan geçer. |